Tranh thờ là gì? Đặc điểm, công dụng và 7 loại phổ biến

Tranh thờ ngày càng trở nên phổ biến do tính thẩm mỹ và giá trị phong thủy mà nó mang lại. Việc lựa chọn và sử dụng tranh treo bàn thờ có thể mang lại nhiều đại cát và đại lợi cho gia chủ. Hãy cùng khám phá các loại tranh phòng thờ mang đến sự phúc lộc trong nhà qua bài viết này của Hưng Thịnh.

Tìm hiểu tranh thờ là gì?

Tranh thờ là một loại tranh dùng để treo và trang trí trong phòng thờ, được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo như Phật giáo, Công Giáo, Hindu và nhiều tôn giáo khác. Trong Phật giáo, tranh bàn thờ thường được treo ở các đình, miếu, chùa, đền thờ hay trong ngôi nhà của các Phật tử để thể hiện sự tôn kính, tôn trọng và kính mến các vị thần linh, hay các vị thánh.

tranh thờ

Các mẫu tranh phòng thờ thường được vẽ tay hoặc in ấn trên các chất liệu như giấy, vải, gỗ, sứ và đá. Gia chủ thường sẽ đặt những đồ vật cúng như hoa, nến, trái cây… trước tranh thờ để thể hiện lòng thành kính và tôn kính đến các vị thần linh.

Nguồn gốc của tranh thờ với tín ngưỡng người Việt Nam

Nguồn gốc của tranh treo phòng thờ có thể được tìm thấy từ rất lâu đời. Tuy nhiên, khi đề cập đến dòng tranh dân gian, tiền thân của nó có thể xuất phát từ các loại “tranh” bùa như Hà Đô, Bát Quái, Tử vi, Thiên ất, được sử dụng để trấn trừ ma quái. Các bức tranh của Phật giáo và Đạo giáo cũng đã được “dân gian hóa” như Thập điện, Tam thanh, thể hiện theo phong cách dân gian. Ngay cả các bức tranh về con vật như Ngũ Hổ, Bạch Hổ, Gà… cũng có nguồn gốc từ niềm tin rằng chúng có thể xua đuổi đi sự rủi ro, đen tối và ma quỷ. Sau đó, các bức tranh kết hợp chữ và hình tượng trang trí với hoa lá, được sử dụng trong lễ khai bút đầu năm của các nhà Nho, cũng là khởi đầu cho loại tranh tết được sử dụng trong nghi lễ và trang trí đẹp vào dịp đầu năm.

tranh thờ

Ban đầu, các loại “tranh thờ” như tranh bùa và tranh linh vật có tính chất đồ họa hơn là tranh. Có thể nói rằng, nguồn gốc ban đầu của tranh dân gian, nếu không phải là tất cả thì ít nhất là phần lớn, xuất phát từ tranh tôn giáo và tín ngưỡng.

Các thương hiệu tranh thờ nổi tiếng của người Việt

Hàng Trống

Hàng Trống, vùng đất thuộc thôn Tự Tháp, tổng Tiêu Túc (sau này là Thuận Mỹ), huyện Thọ Xương, nay thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, đã từ lâu trở thành trung tâm nổi tiếng của tranh dân gian. 

Tranh Hàng Trống chủ yếu được sử dụng trong các hoạt động tín ngưỡng tại các đền và phủ của Đạo giáo, đặc biệt là tranh thờ liên quan đến Đạo Mẫu. Đây là những bức tranh như Tứ Phủ, chúa Thượng Ngàn, Mẫu Thoải, Ngũ Hổ, Ông Hoàng cưỡi cá, cưỡi ngựa, cưới rắn (lốt), Bà chúa Ba, Đức Thánh Trần… Ngoài ra, còn có các bức tranh tín ngưỡng khác như Bát Tiên Đạo Hải, Huyền Đàn… 

Tranh trang trí phòng thờ và trang trí trong phong cách Hàng Trống thể hiện ước vọng về phúc lộc và an khang của nhân dân, đặc biệt là dân thị. Các bức tranh như Tam Đa, Tử tốn vạn đại, thất đồng, lưỡng nghi tứ tượng… đều mang sắc thái riêng biệt trong phong cách và chủ đề của tranh Hàng Trống.

Làng Sình

Làng Sình (Lại Ân) nằm trong xã Phú Mẫu, huyện Phú Vang (nay là Hương Phú), gần Huế, cách khoảng bảy dặm về phía Đông Bắc. 

Tranh làng Sình chủ yếu là tranh thờ và tranh tín ngưỡng. Có một số loại chính như sau: Tranh gia tiên thờ cúng, mang ý nghĩa trừ ma và mang lại may mắn, an khang trong gia đình. Đây là các tranh Táo quân, Tiên sư, Thổ công, ông Điện, cùng các tranh vật phẩm như cung tên, hổ trắng, hổ vàng, ngựa… Tranh cầu may cho gia súc và gia cầm, như tranh lợn, trâu, bò, heo… được sử dụng khi cúng “ông chuồng” và “bà chuồng” vào dịp đầu năm hoặc khi gia súc gặp phải ốm đau hay dịch bệnh. 

Tranh làng Sình thường được khắc trên gỗ, chỉ sử dụng một tấm ván để in hình và các mảng đen, sau đó in trên đèn để hoàn chỉnh. Một số mẫu tranh được thêm một vài vạch mẫu và có các tranh vẽ màu nhiều hơn, tuy nhiên không bao giờ đầy đủ màu sắc trong hình, vẫn giữ lại một số mảng nguyên màu giấy mộc. Các mảng mẫu được vẽ tay, tự nhiên, sử dụng năm màu tượng trưng cho ngũ hành.

Đông Hồ

Đông Hồ là một làng nổi tiếng ở đồng bằng Bắc Bộ với việc sản xuất tranh tết. Ngoài các tranh sinh hoạt mang tính giải trí như canh nông, chợ quế, cưỡi trâu thả diều, thổi sáo, đấu vật, trê cóc, đám cưới chuột, hứng dừa, đánh ghen… thì Đông Hồ cũng in những loại tranh trang trí – thờ chứa đựng yếu tố tín ngưỡng. Một số ví dụ bao gồm: tranh Gà Đại Cát, Vinh Hoa, Phú Quý, Bà Triệu, Ông Tơ, Bà Nguyệt, Tiến Lộc, Tiến Tài, Huyền Đàn, Tướng canh cửa… 

Những bức tranh này thường mang ý nghĩa tốt lành và được sử dụng để trang trí và cúng tại các ngôi đền, nhà thờ, và trong các dịp lễ tết.

Kim Hoàng

Tranh Kim Hoàng là một nghề truyền thống phổ biến ở làng Kim Hoàng và Vân Canh (Hoài Đức, Hà Tây). Còn được gọi là tranh đỏ, bởi vì tranh được in trên giấy hồng điều và giấy tàu nhập khẩu. Ngoài các chủ đề tương tự như tranh ở làng Hồ, tranh Kim Hoàng cũng vẽ các bức tranh thờ như tranh Ông Táo, Ông Công, Tiên sư vị (ông sư) Tiến Tài, Tiến Lộc… 

Những bức tranh này thường mang ý nghĩa tốt và được sử dụng để thờ cúng và trang trí trong các nghi lễ và lễ hội.

Ở Nam Bộ, có loại tranh khắc gỗ dân gian tương tự như tranh ở Huế. Tranh này in nét trên nền giấy đỏ, có đường nét mộc mạc, đơn sơ và tạo hình đơn giản. Các chủ đề chính bao gồm Thánh Mẫu Thiên Phủ, Thánh Mẫu Thượng Ngàn, Thánh Mẫu Thủy cung và Thập nhị thời thần sát, thể hiện dưới hình thức mười hai viên quan hoặc mười hai con vật tượng trưng. Một số đền, chùa còn lưu giữ các tranh thờ tương tự, có niên đại từ thế kỷ XVIII trở đi, ví dụ như tranh Thập Điện, Bộ tranh Tứ phủ, tranh Tam Thân và tranh Bồ Tát.

7 dòng tranh thờ sử dụng phổ biến hiện nay

Tranh Phật treo phòng thờ

Tranh Phật treo phòng thờ đa dạng loại như Quan Âm Bồ Tát, Phật Tổ Như Lai, Phật Thích Ca Mâu Ni… được ưa chuộng vì mang lại bình an và hạnh phúc cho nhân loại. Tranh này giúp gia chủ tránh xa những điều không tốt, hóa giải điều xui xẻo, đem lại sự suôn sẻ, bình an và hạnh phúc cho gia đình.

Với gia đình Phật tử, việc sắp xếp tranh Phật trên bàn thờ là điều không thể thiếu. Cần chú ý sắp xếp tranh thờ Phật cùng với các loại tranh khác trên bàn thờ để tránh vi phạm quy tắc.

Tranh thờ Cửu Huyền Thất Tổ

Tranh Cửu Huyền Thất Tổ được sử dụng phổ biến trong các gia đình truyền thống và gia đình thờ cúng nhiều thế hệ. Ngoài vẻ đẹp hình thức, tranh này còn mang tính giáo dục cao. Treo tranh bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ như một lời nhắc nhở cho con cháu ghi nhớ công ơn dưỡng dục và sự sinh thành của ông bà, tổ tiên. 

Tranh thư pháp treo phòng thờ

Tranh thư pháp treo phòng thờ có từng nét chữ thư pháp thanh thoát, bay bổng phù hợp với không gian thờ cúng thanh tịnh, trang nghiêm và tôn kính. Mỗi chữ trong bộ tranh mang ý nghĩa chúc phúc cho gia chủ và các thành viên trong gia đình, như sức khỏe dồi dào, phúc lộc bình an, trường thọ vô cùng. Dưới đây là một số loại tranh thư pháp phổ biến sử dụng trong phòng thờ:

Bộ tranh treo bàn thờ “Phúc – Lộc – Thọ” được viết cách điệu theo chữ thư Pháp, vừa tăng tính thẩm mỹ lẫn mang lại ý nghĩa sung túc. Đây là dòng tranh được nhiều gia chủ ưu tiên lựa chọn để trang trí phòng thờ.

Tranh treo phòng thờ thêu chữ “An” như một lời cầu mong của gia chủ đến tổ tiên, mong ước cho gia đình được bình an, hạnh phúc và sung túc bên nhau.

Tranh treo phòng thờ thêu chữ “Nhân – Lễ – Nghĩa – Trí – Tín” như một lời răn dạy cho con cháu mai sau, nhằm khuyến khích gìn giữ và tu dưỡng những phẩm chất đáng quý của một con người tốt đẹp.

Tranh phòng thờ có chữ theo chủ đề như cha mẹ, thầy cô, cách sống… mang tính giáo dục cao, nhằm truyền đạt những giá trị tốt đẹp.

Tranh thêu chữ thập treo bàn thờ

Tranh thêu chữ thập được sử dụng phổ biến trong các gia đình Việt Nam. Tranh này được thêu trên tấm vải thô được chia thành các ô để mũi khâu thành chữ thập đều đặn, giúp cho quá trình thêu trở nên đẹp, nhanh chóng, chính xác và không bị rối. Tranh thêu chữ thập treo bàn thờ có nhiều loại, từ phong cảnh, người, thư pháp, động vật đến đồng hồ, phù hợp với mọi không gian thờ cúng trong gia đình. 

Mặc dù giá thành mua tranh thêu chữ thập khá rẻ, nhưng công đoạn thêu thành hình trong bức tranh đòi hỏi sự kỳ công. Người thêu cần tập trung tinh thần, kiên nhẫn và khéo tay để thực hiện công việc này, đặc biệt là với những mẫu con gái công dung ngôn hạnh. Gia đình nào treo bức tranh thêu chữ thập có thể hiểu rằng đằng sau đó là một người phụ nữ đảm đang và tháo vát.

Tranh thờ hoa sen

Hoa sen là biểu tượng của sự thuần khiết và tượng trưng cho tinh thần Phật giáo. Trong đạo Phật, hoa sen biểu thị sự tuần hoàn của nhân quả, liên kết liên tục và thịnh vượng. Treo tranh hoa sen trong phòng thờ giúp gia chủ loại bỏ âm binh, xua tan khí trầm, mang lại sự thanh tịnh, yên bình, an lành và thịnh vượng cho gia đình. 

Tranh phòng thờ hoa sen có nhiều kiểu dáng khác nhau, từ truyền thống đến hiện đại, từ hình ảnh đơn giản của bông hoa sen đến cảnh đẹp đầm sen.

Xem thêm tuyệt tác tranh trúc chỉ hoa sen tại Hưng Thịnh: https://banthohungthinh.com/tranh-truc-chi-tron-hoa-tiet-hoa-sen-mau-ht-818

Tranh trúc chỉ với họa tiết hoa sen Vươn thẳng mẫu HT-851
Tranh trúc chỉ với họa tiết hoa sen Vươn thẳng mẫu HT-851

Tranh thờ phong cảnh

Tranh treo bàn thờ phong cảnh là một lựa chọn phổ biến trong không gian phòng thờ. Một ví dụ điển hình là bức tranh “Tùng Hạc Diên Niên”, đại diện cho sự thịnh vượng và trường thọ.

Cây Tùng là biểu tượng của sức sống mãnh liệt và trường thọ. Con hạc được xem là biểu tượng của may mắn. Việc treo tranh “Tùng Hạc Diên Niên” trong phòng thờ sẽ mang đến nguồn năng lượng thịnh vượng cho gia đình. Bức tranh này giúp gia chủ có cuộc sống giàu có và tốt đẹp, cũng như củng cố sức khỏe. 

Ngoài tranh “Tùng Hạc Diên Niên”, còn có thể chọn các tranh khác như tranh làng quê, tranh quê hương, tranh sơn thủy… Tùy thuộc vào mệnh số và tuổi của gia chủ, có những cách chọn tranh phong cảnh thích hợp khác nhau. Treo tranh phong cảnh trong phòng thờ giúp tạo nên một không gian yên bình và tự nhiên, hy vọng gia đình cũng thể hiện sự hòa hợp và thịnh vượng như vậy.

Tranh trúc chỉ phòng thờ

Đây là loại tranh vô cùng đặc biệt, không chỉ đẹp và kết cấu, mẫu mã bên ngoài mà từng đường nét họa tiết được tô vẽ sắc nét trên bức tranh được thực hiện thủ công vô cùng tinh xảo. Thậm chí khi nhìn vào tranh có thể chạm đến tâm trí của người xem, khiến người xem luôn nghĩ về những điều tốt đẹp, hướng thiện, tôn thờ các vị thần linh nhiều hơn. Đây là loại tranh treo bàn thờ gia tiên được các gia đình ưu chuộng hiện nay.

Tranh trúc chỉ phòng thờ

Ngoài ra còn rất nhiều dòng tranh khác: Tranh thờ 3D, tranh dán tường phòng thờ, tranh tứ phủ, tranh phúc lộc thọ treo phòng thờ, tranh tứ quý treo phòng thờ, tranh đèn bà thờ…

Lưu ý khi sử dụng và bài trí tranh trong nhà

  • Chọn đúng không gian: Bạn nên chọn một không gian thích hợp trong nhà hoặc trong đền, chùa để bài trí tranh đúng chuẩn yếu tố tâm linh. Đảm bảo không gian này được sạch sẽ, trang trọng và tôn trọng tính linh thiêng của tranh thờ.
  • Sắp xếp hài hòa: Đặt tranh ở vị trí trung tâm hoặc ở vị trí cao nhất trong không gian bài trí. Sắp xếp tranh một cách hài hòa, đồng nhất về màu sắc và chủ đề. Đảm bảo tranh được treo hoặc đặt sao cho mọi người có thể nhìn thấy và tưởng nhớ.
  • Kết hợp với các vật phẩm thờ: Kết hợp tranh với các vật phẩm thờ phụ trợ như hương, nến, hoa, trái cây… để tạo thêm không gian linh thiêng và trang nghiêm.
  • Cân nhắc về kích thước và tỉ lệ: Chọn kích thước tranh phù hợp với không gian bài trí. Đảm bảo tranh không quá to so với không gian và không bị nhỏ bé so với các vật phẩm khác trong không gian.
  • Duy trì sạch sẽ: Bảo quản và vệ sinh tranh thường xuyên để duy trì sự tươi mới và đẹp của tranh.
  • Tôn trọng tín ngưỡng và truyền thống: Đặt tranh theo phong tục tập quán truyền thống và tôn trọng tín ngưỡng của gia đình hoặc cộng đồng.

Quan trọng nhất là bạn nên treo tranh trên bàn thờ theo cách mà bạn cảm thấy thoải mái và có ý nghĩa tôn giáo hoặc tâm linh đối với bạn.

Tranh thờ là một phần quan trọng trong không gian thờ cúng, mang ý nghĩa tôn kính tổ tiên và tạo không gian tịnh tâm, an lành. Từ tranh Phật, tranh thư pháp đến tranh hoa sen và phong cảnh, mỗi loại tranh đều mang ý nghĩa sâu sắc và truyền tải thông điệp văn hóa tốt đẹp. Hãy chọn những bức tranh phù hợp với tâm linh và sở thích của gia đình để tạo nên không gian thờ cúng đẹp và trang trọng.

Hưng Thịnh cam kết cung cấp tranh thờ, tranh trúc chỉ phòng thờ uy tín, chất lượng với giá cả hợp lý. Bạn sẽ được tư vấn và lựa chọn các mẫu tranh phù hợp với không gian phòng thờ và ý muốn của gia đình. Hãy đến Hưng Thịnh ngay để tạo điểm nhấn đặc biệt cho không gian thờ cúng trong gia đình.

icon khuyến mại